Buddhadhamaka Asiriya

030. වටිනාකම

බුද්ධ කාලයක් නොවන අවස්ථාවක් සිහිපත් කරමු
නුවණැත්තෙකුට, නුවණැත්තන් පිරිසකට ජාතිය, ජරාව, ව්‍යාධිය, මරණය, දුක යනාදිය හඳුනාගත හැක
පසේ බුද්ධත්වය නොවුණහොත්, මිදීමට දරන උත්සාහය නොයෙකුත් දෘෂ්ටි වේ
උදාහරණ ලෙස, විශ්වය තුළ යම් තැනක, කාලය තුළ හෝ කාලයේ ගෙවීම තුළ, දුක් විඳීම හෝ නොයෙකුත් ක්‍රියා පටිපාටින් තුළ විමුක්තිය ඇතැයි විශ්වාස කරනු ඇත
කල්ප ගණන් අදාල දෘෂ්ටි තුළ හිරවෙමින් කාලය ගත කර, නොයෙකුත් ආකාරයෙන් දුක් විඳ විමුක්තිය ලබා ගැනීමේ වෑයමක් ලෙස බොහෝ විඩාවට පත්වනු ඇත
"නොඉපදීම තුළ විමුක්තිය ඇත" යන බුද්ධ වචනය පමණක් සැලකුවහොත්, සත්වයා ඉහත පරිදි දුක්නොවිදිනු ඇත. එයින් සත්වයා තුළ දුරුවන දුක ප්‍රමාණ කළ නොහැක
එම වචන කිහිපය තුළ සාර අසංඛ්‍යය කල්ප ලක්ෂයේම පාරමිතා ශක්තිය ගැබ්ව පවතී
එය අපට වචන කිහිපයක් ලෙස පෙනුණද එම ප්‍රකාශය සඳහා විශ්වයම පිරිසිඳ දැකගත යුතුය. හොඳින් විදර්ශනා කර බලන්න

061. දැඩි බව

දැඩි බව යනු නිවනට අත්‍යාවශ්‍ය වූ කාරණයකි
දැඩි බව ඇතිවිය යුත්තේ සිතට එරෙහිවය. බාහිර පුද්ගලයන් අරභයා පැවැතිය යුත්තේ නිහතමානීකමයි
බාහිර පුද්ගලයන් අරභයා ඇති දැඩි බව බොහෝවිට මාන්නයකි, ද්වේශයකි
සීලයෙහි අත්තිවාරම වන්නේ සිතට එරෙහිව පවතින දැඩි බවයි. ධූතාංගවල අත්තිවාරමද එයයි
බාහිරින් ධර්මය හෝ වෙනත් කරුණක් සම්බන්ධ වැරදි යයි හැඟෙන යමක් ඇසීමට ලැබුණහොත් සිතේ ඇතිවෙන්නේ අදාළ පුද්ගලයාට එරෙහිව දැඩි බවයි. නමුත් විය යුත්තේ එය දරා ගැනීම පිණිස සිත ඉදිරියේ දැඩිවීමයි
අභ්‍යන්තරයට ක්‍රියාත්මක විය යුතු දැඩි බව බාහිරයට ක්‍රියාත්මක නොකරන්න

098. නිශ්ශබ්දතාවය

නිශ්ශබ්දතාවය යනු හොඳම ශබ්දයයි
සින්දුවක් ඇසීම ආදිය සැපක් වන්නේ සාපේක්ෂව නිශ්ශබ්දතාවය දුක වූ නිසාය
සින්දු ඇසීමෙන් විඩාවට පත් වූ විට නැවත නිශ්ශබ්දතාවය සැපක් වේ
එනම් මෙහි සැප දුක අන්ත මාරුවීමක් සිදුවේ
සිත යනු දීමෙන් තෘප්තිමත් වන ධර්මතාවයක් නොවේ
ලෝකය තුළ සැප සොයා යාමෙන් සිදුවන්නේ අන්ත පෙරළීම පමණි
එම නිසා සැපයට තුඩු දෙන හේතූන් සොයා බැලිය යුතුය. ඒවා නිරෝධ කළ විට සිත තෘප්තිමත්භාවයට පත්වෙයි. විදර්ශනාව පිණිසය...

091. දානය

දීම මෙන්ම නොදීමද දානයයි. දීමෙන් ලැබෙයි. නොදීමෙන් නොලැබීම ලැබෙයි
දායක පක්ෂයේ ගුණ, ප්‍රතිග්‍රාහක පක්ෂයේ ගුණ, චේතනාව මත දානය බලගැන්වේ
දානයන් අතරින් ධර්ම දානය අග්‍ර වේ
දානය දෙන්නා වෙත දානය දීම සඳහා අවස්ථාව ලබාදීම ද දානයකි
එනම් ධර්මය ඇසීමද දානයකි. ධර්ම දේශනය සඳහා අවස්ථාව ලබාදීම ලෙසය
ධර්මාවබෝධයට මනසට යම් පහසුවක් ලබාදීම කල හැකි අග්‍රදානයකි. නොයෙකුත් ආකාරයෙන් ඒය සිදුකළ හැක.
ඇස අනුබද්ධයේ අලංකාරය, කන අනුබද්ධයේ නිශ්ශබ්දතාවය, නාසය අනුබද්ධයෙන් සුවඳ දුම් ආදිය, දිව අනුබද්ධයෙන් ප්‍රණීතවත් බව, කය අනුබද්ධයෙන් පහසු ආසන පැනවීම ආදිය දානවේ
ඉවසීම කරුණාව මෛත්‍රිය ආදී ගුණ තුළින් ද දාන සංඥාව මතු කරගත හැක
අවසානයේ සියල්ල දානයන් ලෙස විදර්ශනා වනු ඇත. විදර්ශනාව පිණිසය

018. වහල් භාවය

365 දවසෙම ජීවිතය පුරාවටම උදේට, දවල්ට, හවසට ආහාර ලබා දිය යුතුය. වැඩිදුරටත්, මිලදී සකසා ලබාදිය යුතුය
විටින් විට ජලය ලබාදිය යුතුය
මළ මුත්‍ර පිටකළ යුතුය
පිරිසිදු කළ යුතුය. ඇඟ සේදීම, මුහුණ සේදීම, නෑම ආදී වශයෙනි
නඩත්තු කළ යුතුය. නියපොතු කැපීම, කොන්ඩේ කැපීම, රැවුල කැපීම, දත් මැදීම ආදී වශයෙනි
මේ ආදී වශයෙන් අප ජීවිත කාලය පුරාම වහලෙක් ලෙස ජීවත් වුවත් ඒ බව නොපිළිගනියි. එය තවත් වහල් භාවයකි
මේ කය අනුබද්ධයෙන්ය. තවත් වහල් භාවයන් බොහෝය. හොඳින් විදර්ශනා කර වටහාගන්න
කෙලෙස් නැසීම පිණිස භාවිතා කරන්න

202. ඇත්තටම සැපයක් ද?

එක් එක් සත්වයන්ට සැපය පිළිබඳ නොයෙකුත් අර්ථකථන ඇතත් සියලු සත්වයෝ සැපයට කැමතිය. නමුත් ඇත්තෙන්ම සැපය යනු කුමක්ද?
මානසික රෝග ලෙස සිතේ මෙන්ම, එය මේ මොහොතේ බැසගෙන පවතින ශරීරයේද බොහෝ රෝග පවතී
සංසාර ගත රෝග වන රූප, ශබ්ද ආදිය සඳහා ඇති කැමැත්ත හෝ අකමැත්ත, සිතේ විසිරීම, සෑහීමට පත් නොවීම, පසුතැවිල්ල, කනස්සල්ල, ආදී නොයෙකුත් මානසික රෝග පවතී
උප්පත්ති රෝග වන බඩගින්න, පිපාසය, තෙහෙට්ටුව, නින්ද, මළ පහ වීම, මුත්‍රා වීම ආදිය මෙන්ම අඩු ලන්සුවෙන් ගතහොත් ආශ්වාසය ප්‍රශ්වාසයද ශරීරයේ සැමදා පැවතුන රෝග වේ
මෙම රෝගයන්ට පිළියම් කිරීමේ උත්සාහයක් ලෙස ඉගෙන ගැනීම, රැකි රක්ෂා කිරීම, නොයෙකුත් කර්මාන්තයන්හි නියැලීම සිදුකළත් ඒවා ඒ ඒ මොහොතේ දුක අඩු කර ගැනීමට ගසන පැලැස්තර මිස සැප විඳීමක් නොවේ
පුටුවක් ඇති තැන මේසයක් ලෙස හඳුනාගැනීම මෙන්, සරල ලෙස ගතහොත් ලෝක ධර්මතාවයන් වැරදි ලෙස වටහා ගැනීම මෝහය වේ
මෝහය ඇති විට සිතක් හිමිවේ. සිත හිමි විට කය හිමිවේ. එයට යටත් සියලු රෝගයන් ද හිමි වේ
රෝගයන් පිරිවරා ගත් සිත, කය පරිහරණය කරමින් කිසි විටෙක සැපයක් නොලැබේ
සැපයක් ඇත්නම්, ඉහත රෝගයන්ගෙන් ඇතිවන පීඩාව අඩු කර ගැනීම සැපයක් ලෙස වරදවා වටහා ගැනීමක්ම පමණි

164. මධ්‍යම ප්‍රතිපදාව

සම්මා දිට්ඨිය සඳහා නොයෙකුත් විග්‍රහ කිරීම් ඇත
ඇලීම ඇලීම ලෙස, ගැටීම ගැටීම ලෙස හඳුනාගැනීම මධ්‍යම ප්‍රතිපදාවයි
ඇලීම ඇලීමක් ලෙස හඳුනා ගත් විට එහි ඇලීමක් නැත. ගැටීමක් ද නැත. ගැටීම ද එසේමය
උදාහරණයක් ලෙස computer game එකක් Play කරන කෙනෙකු game එක තුල දෙයකට ඇලුනහොත් ඒ ගේම් එක තුළ බවද game එක තුළ දේකට ඇලුනු බවද දත යුතුය. ගැටුණහොත් ද එසේමය
අවස්ථා දෙක තුළදීම ගේම් එක තුළය. අන් ආකාරයෙන් ඔහු ඇලී ඇත්තේ ගේම් එකටමය
තමා ගේම් එකක් play කරන බව දැනගනී නම් ඔහු game එක තුළ නැත. ඒ නිවැරදි සිහියයි. Game එක තුළ දේවල් සිහියෙන් සිදු කළද ඒය අසිහියයි
යම් සිතීමකින් game එක තුල බව දැන ගනීමට හැකි නම් ඒ නිවැරදි සිහියයි. ඔහු game එක තුළ ඇති දේට ඇලීද නැත, ගැටී ද නැත game එකක් බව වටහාගෙන ඇත
සංසාරය මුලාවෙන් සකස් වුණු game එකක් වැනිය. game එක තුළ චරිත වෙනස් වන අතර දැන් ලැබී ඇති චරිතය තමන්මය
සිදුවී ඇති මුලාව හඳුනා ගන්නා තෙක් game එක දිගටම පවතිනු ඇත

200. සිතෙහි පැවැත්ම

සිත යනු පුද්ගල අනන්‍ය වූවක් නොවේ. මම සිටියත් නොසිටියත් ලෝකය තුළ සැමදා පවතින ධර්මතාවයකි
සිත් අතර පවතින්නේ සංසාරගත පුරුද්දේ වෙනසක් පමණි. සියලු සිත්වල ඇතිවිය හැක්කේ පොදු ක්ලේශයන් වන රාග ද්වේශ මෝහ පමණි
සරුංගලයක නූල අතැතිව තිබුණද සරුංගලයේ චලනය ඒ ඒ මොහොතේ සකස් වන වායුවේ කැලඹීම, සුළඟේ දිශාව, සරුංගලයේ හැඩය ආදී බොහෝ හේතූන් මත රඳා පවතී
නූල යනු එක් හේතුවක් පමණි. ඇඳීම බුරුල් කිරීම හැර එයින් කළ හැකි වෙනත් පාලනයක් නැත
මගේ පැවැත්ම රැඳී ඇත්තේ ද නූල අතැතිව ඇති බැවිනි
අල්ලාගෙන සිටින්නේ නූල වූවත් තණ්හාව පවතින්නේද නූලට නොවේ. නූල කෙළවර පවතින සරුංගලයටයි
සරුංගලයට ඇති තණ්හාව බිඳ වැටුණු විට නූල අතහැරෙනු ඇත. හේතු නැති වී ඇති හෙයින් පුද්ගලයෙකුද එම ස්ථානයේ නොරැඳෙනු ඇත
සිතේ අනාත්මය වැටහීම පිණිස ඉහත වැනි උදාහරණ හොඳින් මෙනෙහි කළ යුතුය
උපමා උපමේය ගලපමින් විදර්ශනා කිරීම ධර්ම අවබෝධයට බොහෝ පහසුවක් වනු ඇත

050. බුද්ධිමත් බව

ගසකට විශාල බුද්ධියක් පැවතිය යුතු බව, ගසක සමබරතාවය දෙස බැලූ විට පෙනේ
සෑම කොළයකටම අවශ්‍ය ජලය ආදිය කිසිදු අමතක වීමක්ද නැතිව නිවැරදිව ප්‍රවාහනය සිදුකරයි. එකදු කොළයක්වත් අමතක වන්නේද නැත
එනම් පුද්ගලයෙක්ගෙන් තොරව බුද්ධිමත් බව ක්‍රියාත්මක වේ. එනම් බුද්ධිමත් බව සඳහා කෙනෙක් අවශ්‍ය නොවේ
බුද්ධිමත් බව ඇති නිසා කෙනෙකු ඉන්නවා යන දෘෂ්ටිය බිඳ දැමීම සඳහා ගස කදිම උදාහරණයකි
බුද්ධිමත් බව, මතකය, උපක්‍රමශීලීත්වය, කපටිකම ආදී දෑ පුද්ගලයෙක්ගෙන් තොරවද සොබාදහම තුළ ක්‍රියාත්මක වේ
විදර්ශනා කමටහනක් පිණිස ඉදිරිපත් කරන ලදි

239. ද්වේශය සහ සිත

ද්වේශයක් නැතිව සිතක් පවතින්නේ නැත. ද්වේශය යනු සිතෙහි පැවැත්මයි. එම නිසා ද්වේශය සුළු කොට නොතැකිය යුතුය
ද්වේශය සෘජුව දුරු කළ නොහැක. ඒ වෙනුවට සිදු කළ යුත්තේ ද්වේශයට හේතුව වන මෝහය දුරු කිරීමයි
අකැමැත්ත ද්වේශයකි. කැමැත්තද එක්තරා ද්වේශයකි. ඉතිරි කොටස අකැමැත්ත වන බැවිනි
කුඩා ද්වේශයක් වුවද ඇතිවන විට ඇති විය හැකි හානිය අයහපත පිළිබඳව මෙනෙහි කර ද්වේශය දුරු කළ යුතුය
ආදීනව ලෙස සිතේ විසිරීම ඇතිවේ. කර්ම පථයන් සකස් වේ. අපකීර්තිය ආදිය ඇතිවේ
හූනියම් කිරීම වැනි පාපකර්ම මෙන්ම පහරදීම සහ තලා පෙලා මරා දැමීම වැනි ක්‍රියාවන්ට හේතු සකස් විය හැක. වාචික ලෙස බැණ වැදීම, නිග්‍රහ කිරීම ආදියද ඇති විය හැක
ද්වේශය නැවත භාවිතා වීමක් සිදුවන බැවින් පුරුද්දක් බවට පත්වන අතර නැවත ද්වේශයක් හට ගැනීමටද හේතු සැකසේ
කායිකව ලේ පිච්චීම, අවලස්සන වීම, ඉක්මනින් වැහැරී යාම සහ නොයෙකුත් ලෙඩ රෝග ඇතිවීම පවා සිදුවේ
සිරගත වීම ආදියේ සිට ආනන්තරිය පාපකර්ම ආදිය සකස් වීම සහ නිර්වාණය මගහැරීම වුවද සිදුවිය හැකි බව මෙනෙහි කළ යුතුය

Bududhahamaka Asiriya

030. වටිනාකම

061. දැඩි බව

098. නිශ්ශබ්දතාවය

091. දානය

018. වහල් භාවය

202. ඇත්තටම සැපයක් ද?

164. මධ්‍යම ප්‍රතිපදාව

200. සිතෙහි පැවැත්ම

050. බුද්ධිමත් බව

239. ද්වේශය සහ සිත