All Cards
Total Cards: 201 |
Page: 1 of 11 |
Showing: 20 cards
201. ධර්ම ශ්‍රවණය
- ආයතන නිරෝධ වීම පිණිස ආයතන හරහාම ඇතුල් කරනු ලබන ධර්මය ඇතුල්වීමේදී යම් දෝෂයන් සිදුවිය හැකිය
- පිරිසිදු ධර්මයක් වුවද ඇතුල් වන විට සංසාර පුරුදු සහ නොයෙකුත් මුළුගැන්වුණු දෘෂ්ටීන් නිසා බොහෝවිට ඇතුල් වන්නේ අපිරිසුදු වීමක් ද සහිතවය
- උග්ගටිතඤ්ඤ විපරිතඤ්ඤ ආදී ලෙස විඤ්ඤාණයන්හි පිරිසිදුභාවය ශාසනය තුළ වර්ගීකරණය වන්නේ ඒ නිසාවෙනි
- උපමාවක් ලෙස ඇල් වතුරට ලුණු දැමූ විට ලුණු රසය පැහැදිලිව දැනෙන නමුත්, පල් වතුරට ලුණු දැමූ විට විශේෂ ලෙස ලුණු රසයක් හඳුනාගත නොහැක
- ලුණු රසය වෙනුවට හාත්පස වෙනත් රසයක් වුවද දැනිය හැක
- එලෙසම සංසාරය තුළ පල් වූ ක්ලේශයන් ඇති විට ප්‍රණීත වූ ගම්භීර වූ ධර්මයක් ඇතුල් කලද විශේෂ වෙනසක් සිදුවන්නේ නැත
- මෙය අවම කිරීම සඳහා අන් වචනය ගරු කිරීම, නිහතමානීකම ආදී ගුණ මෙන්ම දානය සීලය ආදියද පුරුදු කළ යුතුය
- එසේම අසන ලද ධර්මය විනයට සීලයට එකඟදැයි විමසා බැලිය යුතුය
- එසේම සාරිපුත්තයාණන්, මහා කාශ්‍යප ආදී උත්තමයන්ගේ චරිතාදර්ශ සමඟද ඔබගේ අපගේ ශාස්තෘ වූ අමාමෑණි තථාගතයාණන් වහන්සේගේ චරිත ආදර්ශයන් හා එකඟදැයි දෙවනුවත් තෙවනුවත් විමසා බැලිය යුතුය
No audio available
200. සිතෙහි පැවැත්ම
- සිත යනු පුද්ගල අනන්‍ය වූවක් නොවේ. මම සිටියත් නොසිටියත් ලෝකය තුළ සැමදා පවතින ධර්මතාවයකි
- සිත් අතර පවතින්නේ සංසාරගත පුරුද්දේ වෙනසක් පමණි. සියලු සිත්වල ඇතිවිය හැක්කේ පොදු ක්ලේශයන් වන රාග ද්වේශ මෝහ පමණි
- සරුංගලයක නූල අතැතිව තිබුණද සරුංගලයේ චලනය ඒ ඒ මොහොතේ සකස් වන වායුවේ කැලඹීම, සුළඟේ දිශාව, සරුංගලයේ හැඩය ආදී බොහෝ හේතූන් මත රඳා පවතී
- නූල යනු එක් හේතුවක් පමණි. ඇඳීම බුරුල් කිරීම හැර එයින් කළ හැකි වෙනත් පාලනයක් නැත
- මගේ පැවැත්ම රැඳී ඇත්තේ ද නූල අතැතිව ඇති බැවිණි
- අල්ලාගෙන සිටින්නේ නූල වූවත් තණ්හාව පවතින්නේ ද නූලට නොවේ. නූල කෙළවර පවතින සරුංගලයටයි
- සරුංගලයට ඇති තණ්හාව බිඳ වැටුණු විට නූල අතහැරෙනු ඇත. හේතු නැති වී ඇති හෙයින් පුද්ගලයෙකු ද එම ස්ථානයේ නොරැඳෙනු ඇත
- සිතේ අනාත්මය වැටහීම පිණිස ඉහත වැනි උදාහරණ හොඳින් මෙනෙහි කළ යුතුය
- උපමා උපමේය ගලපමින් විදර්ශනා කිරීම ධර්ම අවබෝධයට බොහෝ පහසුවක් වනු ඇත
No audio available
199. භාවය
- ප්‍රතිපදාව මාර්ගය සම්බන්ධයෙන් බොහෝ පිරිසකට ඇති ගැටලුව පැටලෙනකමය
- පැටලී නොමැති මොහොතේ ද පවතින පැටලෙන භාවය පැටලීමකට වඩා භයානකය
- පැටලෙනකම ඵලය වන අතර එයට අදාල හේතුව වන්නේ පැටලෙන භාවයයි. සතර අපායෙන් නිදහස් වීමේදී සිදුවන්නේ ද පැටලීමට ඇති හැකියාව දුරුවීමයි
- අඹ ගසෙහි ඇත්තේ අඹ ලැබෙන භාවය යි. අඹ ගෙඩිය යනු ඵලයයි
- අවධානය යොමු විය යුතු කාරණය, ඵලය වන අඹ ගෙඩිය නොව, හේතුව වන අඹ ඇතිවීමට ඇති හැකියාවට යි
- කායික රෝගයකින් පීඩා විඳින අයෙකු දෙස සංවේදී වීමකට වඩා කායික රෝගයක් වැළඳීමේ හැකියාව ඇති මේ ශරීරය පිළිබඳව අති සංවේදී විය යුතුය
- ඒ සම්බන්ධව නිවැරදිව සිහිය එළඹුණ විට හතර හන්දි පණ නැතිව ගොස්, ඉහමොල රත් වනු ඇත
- උපන් මොහොතේ සිටම අප සිටින්නේ මරණයට ඇති හැකියාව, රෝගයක් වැළඳීමට ඇති හැකියාව, කර්මයක් විපාක දීමට ඇති හැකියාව ආදී හේතු ගොන්නක් උරුමවය
- මනාව විදර්ශනා කොට වහ වහා සිහිය එළඹවා ගත යුතුය. විදර්ශනාව පිණිසය...
No audio available
198. මමායන දෘෂ්ටිය
- වාහනයක දොර ඇරිය හැක දොර වැසිය හැක
- හුලං ගැසීම රෝද මාරු කිරීම ආදිය ද සිදුකළ හැක
- එපමණකින් වාහනය තමා සතු යයිද, තම පාලනයේ ඇතැයි ද ලෙස සිතීම මුලාවකි
- කිසි දිනයක ධාවනය වන වාහනයක් හෝ වාහනයේ අයිතිය පිළිබඳ බලපත්‍ර හෝ නොදැක ඇති විට ඉහත ආදී මුලාව පහසුවෙන් සිදුවේ
- එලෙසම අතපය චලනය කළ හැකි පමණකින්, සිතිවිලි ඇතිවන පමණකින්, මම හෝ මගේ හෝ මගේ වසඟයේ යන්නත් පැනවිය නොහැක
- පවතින්නේ මම, මගේ ආදියක් නොවේ. එවැන්නක් පවතින්නේ ය යන දැඩි විශ්වාසයක් පමණි
- යම් ගසක් තුළ දෙවියෙක් සිටිනවා යයි දෘෂ්ටියක් ඇති කළ විට පින් කැටය පිරෙන්නේ ඉබේය
- දෘෂ්ටිය වැඩිවන තරමට කැටයේ පිරීමද වැඩිය
- එලෙසම මම සිටිනවා ආදී ලෙස දෘෂ්ටියක් ඇති විට කර්මයන් රැස්වීම සිදුවන්නේ ද ඉබේමය. විදර්ශනාව පිණිසය...
197. නොනිවීමට හේතුව
- තථාගත ශාසනයේ සසරින් මිදීමට වෙර දරන වීරියවන්තයන් හට ක්ලේශයන් හඳුනා ගැනීම බොහෝ වැදගත් ය
- නමුත් දීර්ඝ කාලයක් ක්ලේශයන් තුලම සිරවී සිටි බැවින් ඒවා පහසුවෙන් හඳුනාගත නොහැක
- එය උපමාවක් ලෙස මුහුදේ සිටින මාළුවෙක් මුහුද සොයනවා වැන්නකි
- ක්ලේශයන් මොනවාදැයි සොයන යම් කාරණයක් ඇත්නම් එයද එක්තරා ක්ලේශයකි
- නිසල විල තුළ නිසල බව සෙවීම කැලඹීමට කාරණයකි
- නිවන සෙවීමට දරණ වෑයමමෙන් සිදුවන්නේ ද තව තවත් සිත කැළඹීමට පත්වීමය. එම නිසා එවැනි වෑයමක් තුළ නිවීමක් සැනසීමක් නැත
- නිවීම සෙවීම වෙනුවට කැළඹීමට තුඩුදුන් හේතු සොයා ඉවත් කිරීම සිදුකළ විට නිරායාසයෙන් සිත නිවීමට පත්වේ
- යුද්ධයේ අවශ්‍යතාවය ඇති විට අවි ආයුධ ආදිය අතට පත්වන්නේ නිරායාසයෙනි
- එලෙසම රූප බැලීම, ශබ්ද ඇසීම, රස විඳීම් ආදී ලෙස බැඳුණු සිත් ඇති විට සංසාර ගමන නිරායාසයෙන්ම උරුම වන්නේ ය. විදර්ශනාව පිණිසය...
196. බරපතලකම
- නිරයෙහි අප්‍රමාණ දුකක් විඳීමට සමත් බරපතල හේතුව සඳහා අවුරුදු පනහක් හැටක් ගතවන්නේ නැත. හේතුව තත්පර කිහිපයක සරල කාරණයක් විය හැක
- එලෙසම අප තුළ කෙලෙස් ප්‍රහාණය නොවීමට තුඩු දුන් හේතූන් හිතාගත නොහැකි මායාකාරී කාරණා නොවේ. බොහෝ සරල කාරණාය
- ඒවා සරල ලෙස සහ පැහැදිලිව නොපෙනෙන ලෙස ද, ඒවා භයානක නොවන ආදී ලෙස වෙස්වලා ගනිමින් සිත තුළ රැකවරණය සලසාගෙන ඇත
- ඒවා සිදු කරන හානිය පැහැදිලිව පෙනෙන අනෙක් ක්ලේශයන් සිදු කරන හානියට සාපේක්ෂව මහත්ය
- ඉදිරියෙහි වතුර ඇති ලෙස පෙනෙන මිරිඟුව බොහෝ සරල සහ අහිංසක ස්වරූපයෙන් පෙනී සිටි
- එයට මුලාවන මුවෙකුට අත්වන ඉරණම ම කෙලෙස් අවතක්සේරු කරන යෝගාවචරයාගේ ප්‍රතිපදාවට නොබෝ කලකින් සිදුවන්නේ ය
- තවද භයානක ලෙස පෙනෙන අපරාධකාරයන්ට වඩා උඩින් සිට එය මෙහෙයවන, මිත්‍රශීලී ආදී ස්වරූපයෙන් පෙනී සිටින දේශපාලනඥයන් භයානකය
- ධර්මය ලෙස බොහෝවිට පවතින්නේ සරල කාරණාය. බොහෝ පිරිසක් ඒවායින් සෑහීමට පත්වන්නේ නැත
- නමුත් නුග ඇටය කුඩා වුවද එය තුළ අතුපතර විහිදී ගිය විශාල ගසක් නිර්මාණය කිරීමට සමත් විස්තර පවතින්නේය. විදර්ශනාව පිණිසය...
195. ඇස සහ විදර්ශනාව - 4
- පෙනීම කරදරයකි. සත්ත්වයා වෙහෙසට පත් කරවයි. දවස පුරා පෙනීම තුළින් ඇතිවන වෙහෙස රාත්‍රී වන විට උග්‍ර වේ
- රාත්‍රියේ මඳ විවේකයක් ලබා ගැනීමට ඇස් පියා ගත්විට සිහින ආදී ලෙස හෝ නැවතත් පෙනීම ලෙස වෙහෙසට පත්වේ
- නොපෙනීමද එක්තරා පෙනීමක් බැවින් අසවල් දේ නොපෙනුනේ යැයි නොපෙනීමෙන්ද ඇතිවන්නේ වෙහෙසයි
- රාත්‍රිය පුරා චාජ්කර දවස පුරා වැඩ ගන්නා කාර්ය බහුල උපකරණයක් මෙන් පෙනීමට උදව් කරන මස් ඇස සිතේ වහලෙක්ය
- කොපමණ වහල්කම් කළත් තවමත් සිත තෘප්තිමත් කිරීමට නොහැකි වී ඇත. තව තවත් බැලීමට ඇති අවශ්‍යතාවය එය සනාථ කරවයි
- පෙනීම වෙහෙසක් ලෙස, උභතෝකෝටික ප්‍රශ්නයක් ලෙස, දුකක් ලෙස වැටහීම පවා විශාල ජයග්‍රහණයකි
- මෙයින් මිදීමේ ක්‍රමවේදය සඳහන් බුද්ධ ශාසනයේ අවශ්‍යතාවය ඇතිවන්නේ මෙම ජයග්‍රහණයෙන් පසුවය
- මිදීමට ඇත්තේ එකම මඟකි. වෙනස් වන මායාවක් ලෙස, දුක ලෙස, පාලනය කළ නොහැකි ලෙස, සිත ඉදිරියේ කරුණු දක්වමින් මුල් බැස ඇති බැඳීම් දුර්වල කළ යුතුය
- කුඩා වැරැද්ද පවා විශාල ලෙස දකිමින් උත්තරය කෙසේ වෙතත් ප්‍රශ්නය වත් සොයා ගත නොහැකි කටුක සංසාර ගමන නතර කිරීම පිණිස උපරිම වීරිය සිදුකළ යුතුය
No audio available
194. ඇස සහ විදර්ශනාව - 3
- ගසට අකමැති නමුත්, එහි බැඳි ඔන්චිල්ලාවට කැමැත්තක් ඇත්නම් අන් ආකාරයෙන් බැඳී ඇත්තේ ගසටම ය
- ගසට කොපමණ අකමැති වුවත් ගස කැපීමකට කිසිසේත් අවසර ලැබෙන්නේ නැත. ඔන්චිල්ලාව හරහා ගසට දැඩි කැමැත්තක් සකස් වී ඇත
- එසේම මස් වලින් සැකසුණු, ප්‍රමාණයෙන් කුඩා, ආහාරයෙන් පෝෂණය වන ආදී මස් ඇසට අයෙකු බොහෝ විට සෘජුව කැමති වන්නේ නැත
- රූපයට කැමැත්ත සකස් වන විට නිරායාසයෙන් ඇසට ද කැමැත්ත ප්‍රකාශවීම සිදුවේ. නැටුම් ගැයුම් ආදිය මෙන්ම සොබාදහමේ වුවද ලස්සනක් පෙනේනම් අන් ආකාරයෙන් බැඳී ඇත්තේ ඇසටම ය
- පෙනීමක් ඇතිවූ විට පෙනීමක් ඇතිවූ බව දැනගත හැකිය. නමුත් එය කෙසේ සිදුවූයේ දැයි අප දන්නේ නැත. පෙනීම යනු පාලනයෙන් තොර ධර්මයකි ආදී ලෙස අනාත්මය වැඩිය යුතුය
- උදාහරණයක් ලෙස තිරිංග තද කරන විට වාහනයක් නවතින බවද ඇක්සිලේටරය පාගන විට වාහනය ත්වරණය වන බවද දැන ගත හැකිය
- එය මායාකාරී ස්වභාවයක් නොවන අතර එය කෙසේ සිදු වූයේ යැයි ද අප දනිමු. එම නිසා අවශ්‍ය නම් ක්‍රියාදාමය බිඳ දැමීම, නවීකරණය ආදී ලෙස පාලනයක් සිදුකළ හැක. ඇස සම්බන්ධයෙන් එසේ සිදු කළ නොහැක
- ඉර පෑයීම වළාකුළු වල චලනය අපට දැන ගත හැකිය. නමුත් දැනගත් පමණකින් එහි අයිතිය අප සතුව නැත
- පෙනීමද එලෙසමය. පෙනීමක් ඇති බව දැනගත හැකිය, පෙනීමක් ඇති වූ පමණකින් එහි අයිතිය අප සතුව නැත. විදර්ශනාව පිණිසය...
No audio available
193. ඇස සහ විදර්ශනාව - 2
- මානසික පරීක්ෂණයකි. ඇසට පෙනෙන යම් දර්ශනයක් සලකන්න
- එහි ඇති රතු පාට ඉවත් කරන්න. කොළපාට පාට, නිල් පාට ඉවත් කරන්න. කහපාට දුඹුරු පාට ආදී ලෙස සියලු වර්ණ එකින් එක ඉවත් කරන්න
- ඉතිරි වන්නේ කුමක්ද? කළු පාට යනු ද වර්ණයකි
- කිසිවක් ඉතිරි නැත. එනම් සංසාරයක් පුරා අප දැක ඇත්තේ රතු නිල් කොළ කහ ආදි වර්ණම පමණි
- තවද ඇස කාචයක් ලෙස ක්‍රියා කරන විට දෘෂ්ටිවිතානය මත වර්ණ සටහනක් ඇතිවෙයි
- සිතට ගෝචර වන්නේ බාහිර ඇති වස්තුවක් නොව, දෘෂ්ටිවිතානය මත වර්ණ සමූහයක් ලෙස පතිත වන ප්‍රතිබිම්බයයි
- එහි සත්වයෙක් පුද්ගලයෙක් ලෙස කිසිවක් නැත. ඇත්තේ වර්ණ පමණි. මෙම උදාසීන වර්ණ භාවිතා කර නොයෙකුත් රූප නිර්මාණය කර ඇත්තේ සිත විසින්ම ය
- එනම් අප කිසි දිනක රූප දැක නොමැත. දැක ඇත්තේ ප්‍රතිබිම්බ පමණි
- නොදකින ලද රූපයකට ක්ලේශයක් ඇතිවිය නොහැක. මේ ආකාරයෙන් මනසිකාර කළ යුතුය. තවත් බොහෝ ධර්මයන් වැටහෙනු ඇත. විදර්ශනාව පිණිසය...
192. ඇස සහ විදර්ශනාව
- ඇසෙහි රූපය ගැටුණු විට පෙනීමක් උපදී. එය කළ හැකි හෝ වැලැක්විය හැකි දෙයක් නොවේ. සිදුවන දෙයක් පමණි
- සුළඟ හමනවා ගහ කොළ සෙලවෙනවා ආදීමෙන් තවත් සිද්ධියකි
- එම නිසා තමන් සිදු කළ දෙයක් නොවන බැවින් එහි කිසිදු වගකීමක් තමන් සතු නොවන බව සිතට පෙන්වා දිය යුතුය
- ඇසට පෙනෙන දේ මස් ඇසට සාපේක්ෂව සිදුවූ පෙනීමකි. ඇසෙහි විභේදන ශක්තිය වැඩි වූයේ නම් අංශු සමූහයක් ලෙස පෙනෙනු ඇත
- මේ කිසිවක් සත්‍ය හෝ අසත්‍ය නොවේ. ඒ ඒ හැකියාවට සාපේක්ෂව සිදුවන ඒ ඒ පෙනීම්ය
- එසේ සිදුවන පෙනීම සිත ග්‍රහණය කරන්නේ දැන උගත් කරුණු අනුව සහ සිතට සාපේක්ෂවය
- එකම කාන්තාවක් නැගණිය මව සහෝදරිය බිරිඳ ආදී ලෙස කිහිප දෙනෙකුට කිහිප ආකාරයකින් පෙනෙන්නේ ඒ නිසාවෙනි
- මිනින්දෝරු කටයුත්තකදී යම් ස්ථානයකට සාපේක්ෂව මැනීම් සිදුකරයි. නමුත් ඒ සියලු ස්ථාන ඒ ඒ මොහොතේ පනවා ගත් අතර එකදු ස්ථානයක් වත් සත්‍ය හෝ අසත්‍ය නොවන අතර සාපේක්ෂව ලබාගත් මිනුම්ය
- එලෙසම සියල්ල සාපේක්ෂක බවද එහි කිසිදු සත්‍ය හෝ අසත්‍ය භාවයක් නොමැති බවද ඒ ඒ හේතු වලට අදාළව සිදුවූ ඒ ඒ ඵල බවද පෙන්වා දිය යුතුය...
191. නිර්වස්ත්‍ර හිත
- නිර්වස්ත්‍ර හේතුවකට නිර්වස්ත්‍රව උපදින අපගේ සිතද නිර්වස්ත්‍රය
- උදාහරණයක් ලෙස ද්වේශයක් පැමිණි විට එය ආවරණය කිරීමට සමත් වස්ත්‍රයක් නොමැත ආදී අර්ථයෙන් නිර්වස්ත්‍රය. අනෙක් ක්ලේශයන් සම්බන්ධව ද එසේමය
- රාගය ද්වේශය මෝහය පිරිවරා ගත් රැවටීම මුලාව ආදිය වැලකීමට සමත් වස්ත්‍රයක් නොතිබූ බැවින් ඔබ අප අතීතයේ බොහෝ පීඩාවට ලක්විය
- එම සියලු උවදුරු වළකාලන වටිනාම වස්ත්‍රය වන ධර්මය මේ මොහොතේ නොමිලේම ලැබී ඇත
- සිතක් යනු කිසිසේත් පාලනය කළ නොහැකි කිසිවෙකුට, කිසිවකට අවනත නොවන ධර්මතාවයකි
- යම් හෙයකින් යටත් කර ගැනීමට හැකියාවක් තිබුණේ නම් තථාගතයන් වහන්සේ සිත නිරෝධ කළ යුතු බව දේශනා නොකරනු ඇත
- මෙම අනාත්ම ලක්ෂණය ප්‍රත්‍යක්ෂ කළ යුතුය. මේ සඳහා සිත තුළ ඇතිවන සිතිවිලි ක්‍රියාත්මක කිරීම වෙනුවට එම සිතිවිලි වල රටාවන්, ක්‍රියාකාරීත්වය ආදිය දෙස බලා සිටීම ඉතා වැදගත් වේ
- එම උත්සාහයේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙස බොහෝ හේතු සකස් වන අතර ඉදිරි මාර්ගය නිරායාසයෙන් මතුවනු ඇත
- අනාගතයේ පැමිණිය හැකි දුක්ඛයන් වැළැක්වීම පිණිස තමන් විසින් තමන්ටම අනුකම්පාවෙන් මෙම ධර්මයන් ප්‍රත්‍යක්ෂ කළ යුතුය
190. සූර පප්පා සහ අරිෂ්ටය
- සූර පප්පා යනු ශක්තියෙන් හීන පුද්ගලයෙක් වන අතර අරිෂ්ටයේ බලය ලැබුණු විට රෝමන් හමුදාවක් වුවද පහසුවෙන් විනාශ කර දමයි
- එලෙසම සසර ගමනට නතු වී සිටි දුබලයන් වූ අපට තථාගත ධර්මය නැමැති අති ප්‍රබල අරිෂ්ටය ලැබී ඇත
- පෘථග්ජන පුද්ගලයකුට බිඳීමට තබා සිතාගතවත් නොහැකි ක්ලේශයන් අරිෂ්ඨයෙන් ශක්තිමත් තථාගත ශ්‍රාවකයා පහසුවෙන් බිඳ දමන්නේ ය
- අවශේෂ ආනිසංසයන් ලෙස දාන මාන ලැබෙන්නේය. වැදුම් පිදුම් ලැබෙන්නේය. ප්‍රමුඛස්ථානය ආදී බොහෝ ආනිසංස හිමි වන්නේය
- තථාගත ශාසනයක් තුළ උභතෝකෝටික ලෙස, විසඳිය නොහැකි ලෙස සසර පුරා ඉතිරි වූ ප්‍රශ්න සියල්ලටම ආකාර හතරකින් පිළිතුරු ලැබෙන්නේය
- මම කවුද? ජීවත්වීම යනු කුමක්ද? ජීවත්වීමේ අරමුණ කුමක්ද? ආදී දුක ඉස්මතු කරන කාරණාය
- මම සකස් වූයේ කෙසේද? මට දුකක් සකස් වූයේ කෙසේද? මට මෙලෙස ඉරණමක් තීරණය වූයේ කෙසේද? ආදී දුකට හේතු වූ කාරණාය
- එසේ නම් එය දුරු කරන්නේ කෙසේද? ආදී ප්‍රහාණය පිළිබඳව වූ කාරණාය. එසේ නම් ඒ සඳහා සිදුකළ යුතු ප්‍රතිපදාව කුමක්ද? ආදී නිරෝධය පිළිබඳව කාරණාය
- සියල්ල හෙළි වී ඇති මේ මොහොතේ සසර දුක දුරු කිරීමට තව තවත් උත්සාහවත් විය යුතුය. වීරිය පිණිසය...
189. සිතේ අතෘප්තිකර ස්වභාවය
- සිත කිසිම ආකාරයකින් තෘප්තිමත් කළ නොහැක. එසේ හැකියාවක් පවතීනම් තථාගතයන් වහන්සේ පිරිනිවීමක් දේශනා නොකරනු ඇත
- සියල්ල දුක ලෙස පැනවූ තථාගත ශාසනයේ කිසිම තෘප්තිමත් භාවයක් පැනවෙන්නේ නැත
- යමෙක් මේ ඒ දෙයට මා තෘප්තිමත් යැයි පැවසුවහොත් මේ දෙයට තෘප්තිමත්භාවය නැති බව ද පැවසේ
- ධර්මය අතක්කාවචර බැවින් නිවැරදි දෙයක් වැරදි ලෙස හෝ වැරදි දෙයක් නිවැරදි ලෙස බැලීමේ හැකියාවක් පවතී
- එම නිසා මෙය නිවැරදි ය එය සාවද්‍ය කාරණයක් ලෙස තර්ක කළ නොහැක. ඒ හේතු අනුව ඒ දේ නිවැරදි අතර මේ හේතු අනුව මේ දේ නිවැරදි වන්නේය
- නිවනට සාපේක්ෂව දාන සීල භාවනා විදර්ශනා ආදිය නිවැරදි වුවත් යම් හෙයකින් අරමුණ නිරයට යෑම නම් එහිදී නිවැරදි වන්නේ සතුන් මැරීම සොරකම් කිරීම ආදී එයට තුඩුදෙන වෙනත් කාරණාය
- මෙසේ පැනවෙන නොයෙකුත් ද්වේතාවයන් දුරු කළ යුතු බව තථාගත දේශනාවයි
- තථාගත ශාසනයේ නච්ච ගීත වාදිත ආදී ලෙස සීලයක් පනවා ඇත්තේ එය සත්වයාට අයහපත පිණිස පවතින නිසා විය යුතුය
- එක සින්දුව කී වතාවක් ඇසිය හැකිද? එසේ එකම සින්දුව බොහෝ වතාවක් ඇසිය නොහැකි වන්නේ අතෘප්තිමත් භාවය නිසාය
- යම් සින්දුවක් ඇසීම තෘප්තිමත් ලෙස වැටහෙන්නේ එම මොහොතටය. වෙන සින්දුවකට මාරු කිරීමට හේතු හැදෙන්නේ එම අතෘප්තිමත්භාවය නිසාය
- සින්දු තුළ කැමති සින්දු අකමැති සින්දු ලෙස ද්වයතාවයක් පවතින්නේ එහි ඇති අනිත්‍ය දුක්ඛ අනාත්ම ආදී ලක්ෂණ නිසාය
- තවද නොපැහැදුන අයගේ පැහැදීම හෝ පැහැදුණු අයගේ වඩා පැහැදීම සිදු නොවන කාරණයකි
- එකම සිංදුව සඳහා කිහිප දෙනෙක් තුළ එකම තෘප්තිමත්භාවයක් නැත. එනම් එය සාපේක්ෂක වු ද ද්වේතාවය තුල වූ ද ධර්මතාවයකි
188. උගුලට හසු නොවෙමු
- සොබාදහම තුළ බාඳුරා මල ආදී පුද්ගලයෙක් නොමැතිව ක්‍රියාත්මක වන උගුල් පවතී
- උගුලක් වුවද එය උගුලක් ලෙස ක්‍රියා කරන්නේ සත්වයෙක්ට සාපේක්ෂව පමණි
- පළමුව උගුල ක්‍රියාත්මක වන්නේ සුවඳ යයි ලස්සන යයි ආදී ලෙස ප්‍රියමනාප ස්වරූපයකිනි
- ඉන්පසුව ක්‍රමානුකූලව උගුලට නතු වූ පසු කිසිම සමාවක් නොමැත. ජීවිතය බිලිගැනීම සිදුවේ
- උගුලට නතුවීමට පෙර ලස්සන සුවඳ ආදිය දැනෙන විටම උගුල උගුල ලෙස හඳුනාගත යුතුය
- එලෙසම ආයතන පරිහරණය තුළ ක්‍රියාත්මක වන්නේ ද සංකීර්ණ වූ උගුලකි. කර්මය, ආදීනව ආදී ප්‍රතිඵල ලැබෙන්නේ තැපෑලෙන්ය
- ඇස යනු උගුලේ කොටසකි. එයට පැවරී ඇති මූලික රාජකාරිය සිතෙහි කර්මයක් සකස් වීම පිණිස අනුග්‍රහය දැක්වීමයි
- රූපය ලස්සන ප්‍රියමනාප ලෙස අප තුළ ක්‍රියාත්මක වන්නේ කර්මයක් සකස්වීම පිණිස අටවා තබා ඇති උපක්‍රමයයි
- කර්මය සකස් වූ පසු කිසිම සමාවක් නොමැත ඒකාන්තයෙන් ආදීනව විඳීමට සිදුවේ. අනතුරට පෙර අනතුර හඳුනාගත යුතුය. විදර්ශනාව පිණිසය...
187. වාහනය සහ විදර්ශනාව
- වාහනය, ඇස කන ආදී ලෙස ආකාර කිහිපයකට විඤ්ඤාණ ගෝචරව ය
- වාහනය යන ශබ්දය ශබ්දයක් ලෙස සියල්ලන්ටම ගෝචර වුවත් අර්ථය ලෙස ගෝචර වන්නේ සිංහල භාෂාව දන්නා පිරිසට පමණි
- ශබ්දය ඇසෙත්ම ඵලය ලෙස එහි වර්ණය, මතකයන්, වටිනාකම ආදිය නිරායාසයෙන් මෙනෙහි වීම සිදුවේ
- නිරායාසයෙන්ම ද්වේශය වෛරය ආශාව තණ්හාව ආදි ක්ලේශයන් ද ඒ අනුබද්ධ කර්මයන් ඇති වීම ද සිදුවේ
- මෙවැනි අවස්ථාවක මේවායේ බල බිඳීම පිණිස අනෙක් හේතුවක් සකස් කල හැක
- එය හේතුව මෙය ඵලය ලෙස හේතුඵල ධර්මයන් මෙනෙහි කිරීම බල බිඳීම පිණිස එක් හේතුවකි
- අනුලෝම පටිලෝම ලෙස සිතෙහි ක්‍රියාකාරීත්වය මෙනෙහි කරමින් මෙම කාරණයන් සඳහා තමන්ගේ කිසිම මැදිහත්වීමක් නොමැති බව, අනාත්ම බව පෙන්වාදීම තවත් හේතුවකි
- අතීතයේ පොළවේ තිබූ පස් යම් ක්‍රියාදාමයකට පසුව වාහනය බවට පත්වී ඇත. එනම් වාහන යනු අන් ආකාරයෙන් පස් ය ලෙස පෙන්වාදීම තවත් හේතුවකි. තවත් බොහෝ හේතු පවතී, වෑයම් කළ යුතුය. ක්ලේශයන් නිරෝධ වීම නිරායාසයෙන් සිදුවනු ඇත
- විදර්ශනාව සකස් වී ඇත්තේ ද ක්ලේශයෙනි. ක්ලේශයන් දුරු කළ රහතන් වහන්සේට විදර්ශනාවක් නොමැත. ක්ලේශයෙන් ක්ලේශය දුරු කිරීම ප්‍රඥාගෝචරය. නිවැරදිම විදර්ශනාව ඇතුළත පිටත පවතින නිශ්ශබ්දතාවයයි
186. නොවැටහෙන දහම
- අමෘතයාවන් තථාගත දහම බොහෝ සරල හෙයින් දෝ බොහෝ පිරිසකට අපහසු වී ඇත
- විජ්ජා නැත. මායා කර්ම නැත. ලෝකය තුළ ඇති ධර්මතාවයන් අඩු වැඩි නොමැතිව පැහැදිලි කෙරෙන තථාගත දහම අපහසු නැත
- ලෝකය තුළ යම් ශිල්පයක් ඉගෙන ගත් පසු ප්‍රතිලාභයක් ලැබීමට නම් එම ශිල්ප උපයෝගී කරගනිමින් යම් කාර්යයක් සිදු කළ යුතුය
- තථාගත දහම එසේ නොමැත. ප්‍රත්‍යක්ෂ කළ මොහොතේ සිට මහත් ඵල වන අතර, දානමාන ලෙස, මානසික සුවය ලෙස, මුලාවෙන් මිදීම ලෙස, පරලෝ සැපය ආදී ලෙස ප්‍රත්‍යක්ෂ ප්‍රමාණයන්හි භුක්තිය පවතී
- බර ලෙස කිලෝ සීයක් වත් නොඉක්මවන, පරිමාව ලෙස ගණ මීටරයක් තරම්වත් නොවන අපට ප්‍රමාණයෙන් ආයතන දෙසීයක් තුන්සීයක් නැත
- ඇත්තේ දකින බව ඇසෙන බව දැනෙන බව හැඟෙන බව ආදී සරල ධර්මතාවයන් පිළිබඳව ඇති මුළාව දුරු කිරීමක් පමණි. එපමණකි
- මේ සඳහා මිලදී ගත යුතු විශේෂ මෙවලම් කට්ටල නැත
- ඉන්නා තැන සිට ඉන්නා ඉරියව්වෙන් ගෝචර අරමුණු පිළිබඳව සිදු කෙරෙන කුඩා ගවේෂණයකි
- සරල වුවද නොකෙරුනහොත් අත්වන ඉරණම තථාගතයන් වහන්සේටද විසඳිය නොහැකි බැවින් අප්‍රමාද විය යුතුය. වීරිය පිණිසය...
185. බලය
- සත්වයාගේ පුණ්‍ය ශක්තියට අනුව ලැබෙන ආයුෂ වර්ණ සැප බල ප්‍රඥා අතරින් බලයද සුවිශේෂ තැනක් ගනී
- එක්තරා අර්ථයක් ලෙස බලය යනු විඤ්ඤාණයට අවනත සතර මහ ධාතු ප්‍රමාණයයි
- සජීවී ධාතු අජීවී ධාතු ලෙස ධාතූන්හි ප්‍රභේද නොමැත. සජීවී අජීවි ආදී ද්වයතාවයන් මෝහ මූලික දෘෂ්ටීන් පමණි
- තම ශරීරයෙහි ධාතු ප්‍රමාණය හැසිරවීමේ බලයක් තම විඤ්ඤාණය සතුය
- එය කූඹුවෙකුගේ අල්ප වූ ධාතු ප්‍රමාණයට සාපේක්ෂව මහත්තය
- ඉගෙනීමේ හැකියාව, ධාරණ ශක්තිය, සෘජු බව, ගාම්භීරත්වය ආදී විඤ්ඤාණයේ පුණ්‍ය ශක්තිය වැඩි වන විට බාහිර ධාතූන් ද විඤ්ඤාණයට අවනත වේ
- කිසිවක් නැත, දුබලය ආදී ලෙස සිතා සිටියද මනුෂ්‍යයන් වන අපගේ බලය අන් සත්ත්වයන්ට සාපේක්ෂව මහත්තය
- එම නිසා සොබා දහමට මෙන්ම අන් සත්ත්වයන්ට හානියක් වන ලෙස බලය පාවිච්චි නොකල යුතුය
- ලෝක ධාතුවේ අග්‍රම සැපය වන නිර්වාණය වෙනුවෙන් ම බලය පාවිච්චි කිරීම ඥානාන්විත අතර සැනසීම පිණිස හේතු වන්නේය. විදර්ශනාව පිණිසය...
184. සර්පයා
- සර්පයා සර්පයකු වන්නේ ද සර්පයා බලවත් වන්නේ ද නොදකින හෝ හඳුනා නොගන්නා තුරුය
- සර්පයා හඳුනාගත් පසු බලවත්කම ලැබෙන්නේ මිනිසාටය. එම බලවත්භාවය තුළ අඩපණ කිරීම, මරණය, පලවා හැරීම මෙන්ම කූඩු කර වැඩ ගැනීම ආදී ඕනෑම දෙයක් සර්පයාගේ ඉරණම වන්නේය
- එලෙසම මනස තුළ ක්‍රියාත්මක ක්ලේශයන් ක්ලේශයන් වන්නේ හඳුනා ගන්නා තුරුය
- ක්ලේෂයන් ක්ලේෂයන් ලෙස සිහිය ඇත්නම්, ක්ලේශයන් ඇත, නමුත් ක්‍රියාත්මක වීමක් ඇත
- හඳුනාගත් ක්ලේශයන්ට බිය විය යුතු නැත. හඳුනාගත් ක්ලේශයන් ක්‍රමානුකූලව පහව යාම ධර්මතාවයකි
- සිහිය ඉදිරියේ ක්ලේශයන් දුර්වල වන බැවින් සිහිය පුරුදු කළ යුතුය
- හඳුනා නොගත් ක්ලේශයන් කාලයත් සමඟ ප්‍රබල දෘෂ්ඨින් බවට පත්වන බැවින් ප්‍රවේසම් විය යුතුය
- එසේ සකස් වූ දෘෂ්ටීන් අප තුළද පැවතිය හැකි අතර ඒ පිළිබඳව නැවත විමසා බැලිය යුතුය
- ක්ලේශයන් දුරු කිරීමට නොව උත්සාහ කළ යුත්තේ ක්ලේශයන් හඳුනා ගැනීමටයි. විදර්ශනාව පිණිසය...
183. නොනැවතුන යුග දිවිය
- මෝහය ඇතිවිට සිත සහ මම ලෙස ද්වයතාවයක් වන්නේය. මෝහය දුරු නොවුනු බැවින් සසර පුරා මෙම ධර්මතාවයට යටත් වීමට සිදුවිය
- උපමාවක් ලෙස ශරීරය නැමැති නිවස තුළ මම සහ සිත ලෙස ගත කරන්නේ යුග දිවියකි
- පින් පව් ආදිය යුග දිවියේ පැවැත්මයි
- සිත රිසිසේ කර්ම රැස් කරගන්නා අතර ගෙවීමට සිදුවන්නේ අනේකාටය
- අපට හැකි ලෙස ලබා දිය හැකි සියලු සැප සම්පත් ලබා දුන්නත් සිත කිසිසේත් සෑහීමට පත් වන්නේ නැත
- මේය අසාර්ථක යුග දිවියක් වන අතර මනස තුළ ඇත්තේ සිත සහ මම අතර සංසාරයක් පුරා පවතින ආරවුලකි
- අපගේ දුක සිතට තේරෙන්නේ නැත. සිතට අවශ්‍ය වන්නේ වින්දනය පමණි
- මෙම සිත නඩත්තු කර අප බොහෝ වෙහෙසට පත් වී සිටිමු
- තථාගත ශාසනයේ මෙම අසාධාරණයට විරුද්ධව නඩු දමා ත්‍රිවිධ රත්නය ඉදිරියේ නඩුව විභාග කොට මෙම පීඩිත විවාහය නිරෝධ කළ යුතුය. විදර්ශනාව පිණිසය...
182. ජීවත් වීමට උත්සාහය
- සසර තුළ දක්නට ලැබෙන්නේ ජීවත් වීමක් නොව ජීවත්වීම පිණිස දරුණු ලබන උත්සාහයකි
- උදාහරණයක් ලෙස ගෙයක් සාදනු ලබන්නේ අනාගතයේ ජීවත්වීම පිණිසය. වර්තමානයේ සිදු කරනු ලබන්නේ උත්සාහයකි
- දැන් සිදුවන ආශ්වාසය, ප්‍රශ්වාසය මොහොතේ ජීවත්වීම සදහා ය. එලෙසම ප්‍රශ්වාසය මීළඟ ආශ්වාසය මොහොතේ ජීවත්වීම සඳහාය
- රාත්‍රියේ ලබාගන්නා නින්ද ද නින්දක් නොවන අතර පසුදින ජීවත්වීම පිණිස කරනු ලබන උත්සාහයකි
- එනම් වර්තමානයේ පවතින්නේ ජීවත්වීම වෙනුවෙන් සිදු කරන පොර බැඳීමක් පමණි
- මේ ආදී නොයෙකුත් සටහන් ජීවිතයේ පවතින අතර මේ ආකාරයෙන් මෙනෙහි කිරීම් වලින් යථා ස්වභාවය ඉස්මතු වන අතර සිහිය පැවතීමට ද හේතුවකි
- සසර බන්ධනය සරල නොවේ. මනස මෙන්ම ලෝකයද සකස් වී ඇත්තේ ද සසර ගමනට අනුග්‍රහ පිණිස ය
- එම නිසා සැඟවුණු යමක් සොයා ගැනීමට උපක්‍රම භාවිතා කරන්නා සේ සැඟවුණු විද්‍යාව මතුකර ගැනීම සඳහා දකින කෝණය, පිළිකුල අසුභය ආදිය මෙන්ම වෙනත් වෙනත් විදර්ශනා ක්‍රම ද භාවිතා කළ යුතුය. බහුල වශයෙන් භාවිත කළ යුතුය. විදර්ශනාව පිණිසය...